Bij de eerste hoofdstukken van Prediker geef ik vooraf wel een waarschuwing: je kunt moe worden van wat je leest. In treffende beelden komt een werkelijkheid langs die niet zo fraai is. Salomo onderzoekt alles, maar vindt dat een moeilijke bezigheid. Wat hij opmerkt is zelfs een kwelling des geestes. Alles is in beweging. Het een na het ander wisselt elkaar af. En dat blijft maar doorgaan. Hij wordt er moe van. Vooruitgang? Ontwikkeling in de goede richting? Zijn conclusie staat midden in het hoofdstuk: er is niets nieuws onder de zon.
Dat is niet zo’n goede start van het nieuwe jaar. Een nieuw jaar begin je met nieuwe voornemens. Nieuwe tijd geeft nieuwe kansen. Somberen aan het begin van januari geeft weinig hoop voor de rest van het jaar. Somberen is waardeloos. Klopt. Het heeft geen zin en leidt tot niets. Salomo bedoelt dat ook niet. Hoe moeizaam Prediker soms leest, toch is het een realistisch boek en de moeite waard. Het toont twee kanten. Een: de wereld is door de zonde geen paradijs en het leven is geen lollie. Je kunt jezelf wel oppompen tot een heel blij en altijd optimistisch mens, maar je kunt beter wat lucht laten ontsnappen voordat je klapt. Twee: het leven met God biedt realistisch uitzicht op iets nieuws.
Laten we reëel zijn: in deze wereld herhaalt de geschiedenis zich. Mensen en machthebbers veranderen niet. Het komt maar niet tot wezenlijke verbetering. Hoe verder de techniek zich ontwikkelt, des te gruwelijker zijn de vormen waarin de rampspoed zich weer voordoet. Denk aan drones en AI. Wees realistisch: de wereld wordt niet beter. In strakke cadans herhalen gebeurtenissen zich, evenals ellende en rampen. Toch geeft Prediker een remedie om de mens op een ander spoor te krijgen. Van alles wat gehoord is, is het einde van de zaak: Vrees God, houd Zijn geboden, want dit betaamt alle mensen (12:13). De uitwerking van deze remedie zie je als mensen vernieuwd worden. Feestbeesten worden wandelaars op de smalle weg. Als je voeten daarop geplaatst zijn, blijf je erop lopen en keer je nooit meer om. Hoe dichter bij God, hoe beter het wordt. In Nederland, op zendingsvelden, overal. Prediker: oude woorden, voor een vaste nieuwe levenskoers. Dat is goed nieuws voor 2024.
Paul Eikelboom